تخمدان‌ها بخشی از دستگاه تولید مثل در بدن زنان هستند که تخمک‌ها را تولید می‌کنند. تخمدان‌ها همچنین هورمون‌های زنانه با نام‌های استروژن و پروژسترون را تولید می‌کنند. هر یک از تخمدان‌ها به اندازه و شکل یک بادام است. سرطان تخمدان زمانی بروز می‌کند که سلول‌های موجود در بافت تخمدان به طور غیرطبیعی شروع به رشد و تکثیر می‌کنند و تشکیل تومور می‌دهند. اگر این مشکل درمان نشود، سرطان به سایر قسمت‌های بدن نفوذ می‌کند.
چهار نوع سرطان تخمدان وجود دارد که سه نوع آن از خود تخمدان منشأ می‌گیرد؛ چراکه در بافت تخمدان، سه نوع سلول داریم و براساس این‌که این سرطان از کدام سلول نشأت گرفته باشد، نوع سرطان را شناسایی می‌کنیم و دسته چهارم نیز سرطان‌هایی هستند که از اندام‌های دیگر بدن به تخمدان تهاجم پیدا می‌کنند؛ مثل سرطان پستان یا سرطان دستگاه گوارش.
اصولاً سرطان تخمدان سرطان شایعی نیست، اما جزو سرطان‌هایی است که آمار مرگ و میر بالایی دارد؛ یعنی زمانی که سرطان ایجاد می‌شود، احتمال این‌که بیمار به طور کامل درمان نشود، زیاد است. بر این اساس چهارمین علت مرگ بر اثر سرطان در زنان سرطان تخمدان است .
شیوع بیشتر این بیماری در سنین بعد از یائسگی است. البته یک‌سری از سرطان‌های تخمدان وجود دارد که از خود تخمک‌ها منشأ می‌گیرند یا از سلول‌های جنسی که متأسفانه در افراد جوان و در سنین قبل از بلوغ هم ممکن است بروز کند.
- انواع سرطان تخمدان
- تومورهای اپیتلیال (سلول‌های سطح داخلی تخمدان) : حدود 90 درصد سرطان‌های تخمدان از این دست هستند و بیشتر در زنان یائسه (45 تا 70 سال) شایع هستند.
- تومورهای استروما : تومورهای استرومایی از سلول‌های متصل کننده بافتی ایجاد می‌شوند که به شکل‌دهی ساختار تخمدان و تولید هورمون‌ها کمک می‌کنند. معمولا تنها یک تخمدان درگیر این نوع سرطان می‌شود. حدود 5 تا 10 درصد سرطان‌های تخمدان از این نوع هستند و بیشتر در بین زنان 40 تا 60 ساله شایع هستند.
- تومور سلول های ژرمینال : که در سلول‌های تولید کننده تخمک رشد می‌کنند. تومور سلول‌های ژرمینال نادر هستند و تنها شامل 15% سرطان‌های تخمدان می‌شود. این نوع سرطان تخمدان در جوانان به خصوص دختران نوجوان رایج است. اگرچه 90 درصد زنان مبتلا به این نوع سرطان به طور موفقیت آمیزی درمان می‌شوند، بسیاری از این افراد به طور دائمی نابارور می‌شوند.
- تومورهای متاستاتیک یا متاستاز سرطان تخمدان : تنها 5% سرطان‌های تخمدان به دیگر نواحی بدن گسترش پیدا می‌کند که نواحی رایج ابتلا به سرطان شامل روده بزرگ، سینه، معده و لوزالمعده هستند.
- لوله‌ی فالوپ و پریتونئال اولیه (غشایی در داخل شکم که بسیاری از ساختارهای داخلی شکم را پوشش می‌دهد)
- سرطان سلول‌های بنیادی
- سرطان طناب جنسی استرومال
- توده های خوش خیم و غیر سرطانی تخمدان
- آبسه و عفونت.
- فیبروم.
- کیست تخمدان.
- تخمدان پلی کیستیک.
- اندومتریوز.
- حاملگی خارج رحمی.
- علت ابتلا به سرطان تخمدان
- سابقه خانوادگی فرد در ابتلا به سرطان‌هایی مثل تخمدان و یا پستان.
- سابقه ابتلای به سرطان سینه، سرطان رحم یا سرطان روده بزرگ.
- چاقی و اضافه وزن.
- استفاده از داروهای درمان ناباروری.
- هورمون درمانی.
- نداشتن سابقه بارداری.
- آندومتریوز.
- سابقه کار با پنبه نسوز یا آزبست.
- سابقه پرتودرمانی ناحیه لگن.
- برخی ویروس‌ها مخصوصا ویروس‌هایی که موجب اوریون می‌شوند.
- داشتن سن بالا نیز یک عامل خطر دیگر است.
- علائم سرطان تخمدان
- دردهای مبهم شکمی.
- سوءهاضمه.
- احساس سنگینی.
- اختلال در قاعدگی.
- خونریزی در افراد یائسه.
- احساس درد یا فشار در ناحیه لگن.
- رابطه جنسی دردناک.
- نفح و ورم شکم.
- تکرر ادرار یا احساس اضطرار زیاد برای رفتن به دستشویی.
- یبوست.
- آب آوردگی شکم.
- احساس سیری بعد از خوردن کمی غذا.
- گاز معده و اسهال.
- تهوع و استفراغ.
- خستگی مفرط.
- روش‌های تشخیص سرطان تخمدان
- انجام آزمایش و معاینه لگنی.
- سونوگرافی ترانس‌واژینال.
- سیتی اسکن ناحیه لگن و شکم (در صورتی که بیمار به ماده کنتراست رنگی که در سی تی اسکن استفاده می‌شود آلرژی داشته باشد، عکسبرداری ام آر آی انجام می‌شود)
- آزمایش خون برای اندازه گیری آنتی ژن سرطانی 125 (CA-125) (قاعدگی، فیبروم رحم و سرطان رحم نیز بر میزان این آنتی‌ژن در خون اثر دارند.)
- بیوپسی: نمونه برداری تنها راهی است که پزشک شما می‌تواند تایید کند که آیا مبتلا به سرطان تخمدان هستید یا خیر.
- مراحل پیشروی سرطان تخمدان
مرحله اول
مرحله اول سرطان تخمدان دارای سه مرحله است؛
- مرحله 1A : سرطان محدود و موضعی است و تنها در یک تخمدان وجود دارد.
- مرحله 1B : سرطان در هر دو تخمدان وجود دارد.
- مرحله 1C : سلول‌های سرطان در خارج تخمدان نیز وجود دارند.
مرحله دوم
در مرحله دوم، تومور به نواحی دیگر لگن نفوذ کرده است.
- مرحله 2A : سرطان به رحم و لوله‌های فالوپ رسیده است.
- مرحله 2B : سرطان به مثانه و روده بزرگ گسترش پیدا کرده است.
مرحله سوم
مرحله سوم سرطان دارای سه مرحله است؛
- مرحله 3A : سرطان به خارج از لگن نیز رسیده و غشای داخل شکمی و غدد لنفاوی آن نیز سرطانی شده‌اند.
- مرحله 3B : سلول‌های سرطانی در بیرون طحال و کبد یافت می‌شوند.
- مرحله 3C : سلول‌های سرطانی به اندازه‌ی حداقل سه چهارم اینچ در داخل شکم یا بیرون کبد و طحال هستند اما هنوز به طحال و کبد نرسیده اند.
مرحله چهارم
در مرحله چهارم، تومور متاستاز داده است و به کبد و ریه هم رسیده است.
- مرحله 4A : سلول‌های سرطانی در مایع اطراف ریه و درون ریه یافت می‌شوند.
- مرحله 4B : پیشرفته‌ترین مرحله سرطان است و سلول‌های سرطانی به درون طحال و کبد و حتی به اندام دوردستی مانند پوست یا مغز نیز رسیده اند.
- درمان سرطان تخمدان
درمان هدفمند
- شیمی درمانی.
- پرتودرمانی.
- هدف درمانی سرطان.
- هورمون درمانی.
حفظ باروری بیمار
به علت آنکه برخی روش‌های درمانی موجب ناباروری فرد می‌شود به شما پیشنهاد می‌کنیم قبل از این اتفاق اقدامات زیر را با مشورت و راهنمایی پزشک انجام دهید.
- فریز کردن رویان (فریز کردن یک تخمک بارور شده)
- فریز کردن تخمک (فریز کردن تخمکی که هنوز بارور نشده است.)
- جراحی برای حفظ باروری: در برخی از موارد می‌توان یکی از تخمدان‌ها را در حین جراحی برداشتن و تخمدان دیگر را برای حفظ باروری نگه داشت. این کار معمولا، در مراحل اولیه سرطان قابل انجام است.
- حفظ بافت تخمدان: برداشتن بافت تخمدان با جراحی و فریز کردن آن برای استفاده در آینده.
- سرکوب فعالیت تخمدان: مصرف هورمون‌هایی برای متوقف کردن موقتی فعالیت تخمدان‌ها.
جراحی
اصلی‌ترین روش درمان سرطان تخمدان در زنان جراحی است. هدف از جراحی برداشتن بافت سرطانی است اما در اغلب موارد لازم است که هیسترکتومی کامل انجام شود و رحم به طور کامل برداشته شود. همچنین ممکن است پزشک توصیه کند که هر دو تخمدان، لوله‌های فالوپ و غدد لنفاوی اطراف آن یا سایر بافت‌های لگنی برداشته شوند.
- راه‌های پیشگیری از ابتلا به سرطان تخمدان
هیچ راه اثبات شده‌ای برای حذف کامل احتمال بروز سرطان تخمدان وجود ندارد اما برای کاهش ریسک می‌توان؛
- استفاده از داروهای ضدبارداری.
- شیردادن به کودک خود.
- بارداری.
- روش های جراحی بر روی اندام های تولید مثل مانند هیسترکتومی یا توبکتومی.
اگر شما هم دارای عوامل افزایش‌دهنده احتمال ابتلا به سرطان تخمدان و علائم آن هستید، می‌توانید برای چکاب و یا پیشگیری از ابتلا به این سرطان به خانم دکتر الهه افشاری جراح و متخصص زنان مراجعه کنید.
برای رزرو نوبت و دریافت مشاوره و کسب آگاهی بیشتر و دریافت هزینه عمل حتما با ما تماس حاصل فرمایید.