عادت ماهیانه زمانی اتفاق می‌افتد که رحم یک‌بار در ماه تخلیه می‌شود. بافت پوششی از طریق ورودی کوچکی در گردن رحم عبور می‌کند و از کانال واژنی خارج می‌شود. برخی از دردها، گرفتگی و ناراحتی‌های دوران قاعدگی طبیعی است اما نه درد بیش‌ازحدی که موجب دوری از کار یا مدرسه شود.
این سیکل پس از به بلوغ رسیدن فرد معمولا از سن 9 تا 16 سالگی آغاز می‌شود و بدن فرد شروع به تغییر می‌کند و هورمون‌ها باعث ایجاد روند جدیدی در بدن می‌شوند. در قاعدگی خونریزی از رحم رخ می‌دهد که این خون شامل ترکیبی از خون کامل و بافت‌های ریزش کرده لایه پوشاننده رحم به رنگ قرمز روشن، قرمز تیره و یا قهوه‌ای تیره می‌باشد.
یک سیکل قاعدگی هر 22 تا 35 روز و به طور متوسط در حالت نرمال 28 روز یک بار اتفاق می‌افتد و در حالت طبیعی حدود 3 تا 7 روز طول می‌کشد و در حدود 35 تا 80 گرم خون از بدن یک زن دفع می‌شود. این سیکل در حدود سن 45 تا 60 سالگی متوقف می‌شود که باعث ورود فرد به دوران یائسگی می‌شود.
- کسانی که احتمال بیشتری دارند درد قاعدگی را تجربه کنند.
- افراد زیر 20 سال.
- شروع بلوغ در 11 سال یا جوان‌تر.
- خونریزی شدید در طول پریودی.
- افرادی که تاکنون زایمان نداشته‌اند.
- بیماری‌های مرتبط با قاعدگی دردناک.
- آندومتریوز: بافت‌های پوششی رحم در خارج از رحم ایجاد می‌شوند.
- فیبروم‌های رحم: تومورهای غیر سرطانی و رشد در دیواره رحم.
- آدنوميوز : بافت پوششی رحم که در ديواره عضلاني رحم رشد می‌کند.
- بیماری التهاب لگنی: عفونت منتقل‌شده از طریق باکتری.
- تنگی مجرای گردنی: ورودی دهانه رحم کوچک است و جریان قاعدگی را محدود می‌کند.
- علائم زیر قبل از عادت ماهانه یا در طول آن می‌تواند بیانگر ابتلا به اختلال قاعدگی باشد.
- سوزش.
- تعریق.
- نفخ.
- اسهال.
- یبوست.
- اضطراب.
- کم خونی.
- درد ناخوشایند
- خستگی مزمن.
- تهوع و استفراغ.
- ضعف و سرگیجه.
- فقدان قاعدگی.
- سر درد یا میگرن.
- قاعدگی نامنظم.
- تحریک پذیری.
- قطع عادت ماهانه.
- انقباض‌های دردناک.
- گرفتگی شکم و لگن.
- درد پشت و پایین ران.
- خونریزی شدید (منوراژی).
- تعویض مکرر نوار بهداشتی.
- خونریزی غیرطبیعی رحم (AUB).
- عادت‌های ماهانه طولانی‌تر از ۷ روز.
- خونریزی یا لکه بینی بین دو عادت ماهانه.
- سبک بودن قاعدگی یا تعداد دفعات کم آن.
- علل بروز اختلالت قاعدگی
- چاقی.
- سقط جنین.
- تهدید به سقط.
- کمبود کلسیم.
- کمبود ویتامین.
- سرطان تخمدان.
- استرس و اضطراب.
- بارداری خارج از رحم.
- داروهای ضدبارداری.
- تخمدان پلی کیستیک.
- مصرف داروهای نازایی.
- سرطان دهانه‌ی رحم.
- انواع بیماری‌های هورمونی.
- مصرف قرص‌های ضدبارداری.
- مصرف داروهای ضد‌انعقاد خون.
- تغییر مکان و حتی تغییرات آب و هوا.
- استفاده از انواع روش‌های جلوگیری از بارداری.
- انواع اختلالات قاعدگی
- آمنوره یا قطع سیکل قاعدگی.
- دیسمنوره یا قاعدگی دردناک.
- PMS یا نشانگان پیش قاعدگی.
- منوراژی یا خونریزی شدید قاعدگی.
- الیگومنوره یا قاعدگی سبک و کم تکرار.
- متروراژی یا خونریزی و لکه بینی بین دو قاعدگی.
- قطع شدن عادت ماهانه (آمنوره)
توقف عادت ماهانه یا فقدان قاعدگی در اصطلاح آمنوره نامیده می‌شود که به دو نوع تقسیم‌بندی می‌شود؛
- آمنوره اولیه: چنانچه عادت ماهانه و صفات ثانویه جنسی دختران بالغ تا سن ۱۶ سالگی شروع نشده باشد؛
- آمنوره ثانویه: پس از شروع عادت ماهانه به ناگهان قاعدگی به مدت سه ماه یا بیشتر رخ نمی‌دهد.
- دلایل ایجاد آمنوره
شایع‌ترین دلیل آمنوره ثانویه بارداری است، اما در صورت عدم بارداری نیز عامل‌های متعددی را می‌توان برای آن برشمرد.
- سوء تغذیه.
- اضطراب عاطفی.
- زخم شدن رحم.
- مصرف مواد مخدر.
- شیمی درمانی.
- افزایش وزن قابل ملاحظه.
- باریک بودن سرویکس رحم.
- اختلالات و نارسایی های تخمدان‌ها.
- ناهنجاری‌های هورمونی یا کروموزومی.
- مصرف داروهایی مانند قرص‌های ضد بارداری.
- نقص‌های مادرزادی مانند فقدان وجود اندام‌های تناسلی زنانه.
- جراحی بر روی رحم و تخمدان‌ها مانند لاپاراسکوپی رحم و تخمدان.
- ابتلا به عارضه‌های خاص مانند اختلال تیروئید و تومور غده هیپوفیز.
- کاهش قابل توجه وزن بدن (به دلایلی چون ابتلا به دیابت شدید، اختلال‌های خوردن یا ورزش سنگین).
- تشخیص اختلال آمنوره
- آزمایش خون.
- آزمایش ادرار.
- ام آر آی.
- سونوگرافی.
- درمان اختلال آمنوره
نوع درمان به دلیل بروز آمنوره بستگی دارد؛
- دلایل مرتبط با وزن: تحت کنترل درآوردن کالری مصرفی و ورزش منظم معمولاً تعادل هورمونی را مجدداً برقرار می‌سازد و در نتیجه قاعدگی شروع می‌شود؛
- نقص مادرزادی: جراحی باید برای رفع نقص انجام شود؛
- ناهنجاری هورمونی: بیمار باید تحت هورمون درمانی قرار بگیرد؛
- اضطراب عاطفی: استفاده از تکنیک‌های آرام سازی و ورزش‌های آرام بخش معین توصیه می‌شود؛
- تومور غده هیپوفیز: جراحی، پرتو درمانی یا تجویز دارو برای رفع مشکل انجام می‌شود.
- منوراژی یا خونریزی شدید قاعدگی
این اختلال باعث ایجادخونریزی شدید در قاعدگی و اختلال در زندگی روزمره فرد می‌شود.
- علائم اختلال منوراژی
- ایجاد کم خونی شدید.
- طول کشیدن قاعدگی بیش از 7 روز.
- ایجاد لخته‌های خونی بزرگ در قاعدگی.
- نیاز به تعویض تامپون یا پد بهداشتی به طور مکرر در طول روز و شب.
- عوامل ایجاد کننده اختلال منوراژی
دلیل منوراژی در بعضی موارد مشخص نیست؛ با این حال بسیاری از عارضه‌ها را می‌توان در بروز این مشکل موثر دانست
- کیست.
- استفاده از IUD.
- فیبروئید رحمی.
- اختلالات تخمدانی.
- اختلالات هورمونی.
- عدم تعادل هورمونی.
- اختلال‌های خونریزی.
- حاملگی خارج از رحم.
- عفونت واژن، لگن و رحم.
- پولیپ دهانه رحم یا داخل رحم.
- مصرف داروهای ضد انعقاد خون.
- سرطان سرویکس رحم و تخمدان‌ها.
- ورزش و فعالیت‌های سنگین طولانی مدت.
- تشخیص اختلال منوراژی
- آزمایش خون.
- تست پاپ اسمیر.
- سونوگرافی از طریق واژن.
- نمونه برداری از بافت مخاطی داخل رحم.
- تراشیدن لایه داخلی رحم.
- معاینه رحم و لوله فالوپ (هیستروسکوپی).
- درمان اختلال منوراژی
1 . درمان دارویی
- مکمل آهن.
- هورمون درمانی.
- استفاده از IUD آزاد کننده هورمون پروژسترون.
- داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب (NSAIDs).
2 . عمل‌های جراحی
- هیستروسکوپی.
- برداشتن لایه داخلی رحم.
- برداشتن رحم (هیسترکتومی).
- بزرگ کردن رحم و کورتاژ (جراحی دی اند سی).
- متروراژی یا خونریزی و لکه بینی بین دو قاعدگی
خونریزی رحمی بین دو عادت ماهانه مشکلی رایج به ویژه در میان نوجوانان و بانوان نزدیک به سن یائسگی است.
در این اختلال لکه بینی و خونریزی خفیف بین دو سیکل قاعدگی رخ می‌دهد.
- عوامل ایجاد کننده اختلال متروراژی
- استرس.
- پولیپ.
- فیبروئید.
- چسبندگی رحم.
- اندومتریوز رحم.
- عدم تعادل هورمونی.
- تحلیل رفتن دهانه رحم.
- آتروفی و خشکی واژن.
- استفاده داروهای ضد بارداری.
- مصرف داروهای رقیق کننده خون.
- استفاده از IUD (دستگاه داخل رحم).
- عفونت یا التهاب رحم، دهانه رحم یا واژن.
- سرطان دهانه رحم یا دیگر بخش‌های رحم و واژن.
- عوارض زایمان مانند سقط جنین و حاملگی خارج از رحم.
- ابتلا به بیماری‌های مزمنی چون ناراحتی تیروئید، دیابت و مشکلات لخته شدن خون.
- تشخیص اختلال متروراژی
- سونوگرافی.
- سونوهیستوگرافی.
- هیستروسکوپی.
- نمونه برداری از بافت مخاطی رحم.
- هیستروسالپنگوگرافی (عکس رنگی رحم).
- درمان اختلال متروراژی
- درمان هورمونی.
- خارج سازی IUD.
- هیستروسکوپی.
- هیسترکتومی.
- برداشتن یا تخریب بافت سرویکس رحم.
- جراحی دی اند سی(دیلاتاسیون و کورتاژ).
- جراحی، پرتو درمانی یا شیمی درمانی یا تلفیقی از این روش‌ها در صورت ابتلا به سرطان انجام می‌شود.
- دیسمنوره یا قاعدگی دردناک
هر زن در هنگام قاعدگی احتمال دارد دچار دردهایی از جمله درد در شکم، لگن، کمر، سر، پاها، انقباضات شدید در شکم و خستگی مزمن بشود. ولی اگر این دردها شدید باشد و زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهند یک جور اختلال محسوب می‌شوند و دیسمنوره نامیده می‌شوند.
دیسمنوره اولیه: سیکل‌های قاعدگی منظم دردناک ناشی از انقباض‌های عضله‌های رحم. بالا بودن میزان پروستاگلاندین در رحم و یا تنگ بودن سرویکس رحم باعث ایجاد این عارضه می‌شوند. این اختلال با افزایش سن و زایمان کاهش پیدا می‌کند.
دیسمنوره ثانویه: دردناک بودن عادات ماهانه به دلیل ابتلا به عارضه‌های چون اندومتریوز. از دلایل دیگری که منجر به ایجاد این اختلال می‌شوند.
- دلایل دیسمنوره ثانویه
- تومور.
- اندومتریوز.
- کیست تخمدان .
- استفاده از IUD.
- بیماری التهابی روده.
- عفونت اندام‌های تناسلی.
- زائده‌های غیرسرطانی رحم.
- زخم‌های داخل شکم پس از انجام جراحی.
- تشخیص اختلال دیسمنوره
- سونوگرافی لگن
- هیستروسکوپی
- لاپاراسکوپی حفره لگن
- هیستروسالپنگوگرافی (عکس رنگی رحم)
- درمان اختلال دیسمنوره
- ورزش منظم.
- طب سوزنی.
- مصرف داروهای گیاهی مکمل مانند B1 و منیزیم .
- دیسمنوره اولیه با مصرف دارو و تغییر عادات زندگی درمان می‌شود.
- داروهای گیاهی یا مکمل‌هایی مانند ویتامین B1، منیزیم و داروهای گیاهی چینی.
- درمان دیسمنوره ثانویه نیز با توجه به عارضه اصلی دامن زننده به این مشکل تعیین می‌شود.
- مصرف داروهای غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسین و در مواردی هم قرص های ضد بارداری.
- گرما درمانی ( استفاده از پدهای گرم کننده، گرفتن حمام آب گرم یا استفاده مستمر از پچ‌های با دمای نه چندان بالا).
- PMS یا نشانگان پیش قاعدگی
به مجموعه‌ای از تغییرات پیش از قاعدگی زنان که شامل تغییرات جسمی، خلقی و رفتاری می‌باشد، PMS گفته می‌شود. PMMD نوع شدید این اختلال می‌باشد که منجر به ناتوانی فرد می‌شود.
سندروم پیش از قاعدگی یا ((PMS (Premenstrual syndrome) علائم و نشانه‌های گوناگونی دارد. این علائم شامل تغییر ناگهانی خلق و خو، درد یا تحریک پذیری سینه‌ها، بالا رفتن اشتها و میل به غذا، خستگی، تحریک پذیری و افسردگی هستند.
- علائم PMS
تاکنون بیش از 150 نوع علائم و نشانه برای این اختلال گزارش شده است.
- تغییرات فیزیکی
- سردرد.
- خستگی.
- نفخ شکمی.
- یبوست یا اسهال.
- عدم تحمل الکل.
- درد عضلات و مفاصل.
- تحریک پذیری سینه‌ها.
- بروز ناگهانی جوش صورت.
- افزایش وزن به دلیل بالا رفتن حجم مایعات بدن.
- نوسانات خلقی و رفتاری
- زود رنجی.
- گوشه گیری.
- ضعف ارتباطی.
- اضطراب و بی قراری.
- تغییر میل جنسی.
- حالت‌های افسردگی.
- گریه کردن ناگهانی و بی اختیار.
- تغییرات خلق و خو و خشم ناگهانی.
- تغییر اشتها و میل به مواد غذایی.
- بی خوابی و مشکلات خواب.
- عوامل ایجاد کننده اختلال PMS
- کمبود برخی ویتامین‌ها.
- مصرف نوشابه گازدار و الکل.
- تغییر در انتقال دهنده های عصبی مغز.
- نوسان هورمون های استروژن و پروژسترون.
- درمان اختلال PMS
- استراحت کافی.
- مصرف داروهای مسکن.
- مصرف کلسیم و منیزیم.
- مصرف مولتی ویتامین‌ها.
- مصرف قرص‌های ضد افسردگی.
- حمایت عاطفی از سوی اطرافیان.
- کاهش مصرف شکر و نمک قبل از قاعدگی.
اگر درد پریودی خیلی شدید است که زندگی روزمره را دچار تداخل می‌کند مثلاً شما را از رفتن به مدرسه یا محل کارتان متوقف می‌کند یا دچار گرفتگی می‌شوید که بیش از 2 یا 3 روز طول می‌کشد، می‌توانید با خانم دکتر الهه افشاری، متخصص زنان و زایمان مشورت کنید تا بیشتر درباره‌ی این مشکل بدانید و با بهترین راه‌حل درمانش کنید.
برای رزرو نوبت و دریافت مشاوره و کسب آگاهی بیشتر و دریافت هزینه عمل حتما با ما تماس حاصل فرمایید.